| Strona główna Galeria zdjęć Historia Najciekawsze miejsca |
|
Jak głosi legenda Żagań został założony około 700 roku przez słowiańską księżniczkę Żagannę, która była córką Wandy (tak, tej
co nie chciała Niemca), a wnuczką króla Kraka. Pierwsza historyczna wzmianka o Żaganiu pochodzi natomiast z 1202 roku, kiedy
kasztelan żagański Stefan (Stephanus de Sagan castelanus) został wymieniony po raz pierwszy w charakterze świadka w dokumencie
wystawionym przez
Henryka Brodatego
dla klasztoru w Lubiążu. Pierwszy gród, który strzegł przeprawy przez Bóbr przez którą szedł szlak handlowy łączący Wielkopolskę z
południowymi Niemcami musiał jednak powstać wcześniej.
Około 1230 roku osada została przeniesiona w pobliże przeprawy, na terenie obecnego śródmieścia. Jej rozwój sprawił, że miasto otrzymało od księcia Konrada I prawa miejskie, prawdopodobnie pomiędzy 1248 a 1260 rokiem. Dokładna data nie jest znana, bowiem nie zachował się akt lokacyjny. Od końca XIII wieku Żagań był stolicą samodzielnego księstwa żagańskiego rządzonego do 1472 roku przez Piastów Śląskich z linii głogowskiej. Pierwszym księciem żagańskim był Przemko, prawnuk Henryka Brodatego, który w 1284 roku przeniósł zakon kanoników regularnych reguły św. Augustyna z Nowogrodu Bobrzańskiego do Żagania i powierzył im patronat nad żagańskimi kościołami. W 1472 roku Żagań i całe księstwo zostało sprzedane książętom saskim. Ostatni w rodu saskich Wettinów, książę Moritz, w 1549 roku wymienił Żagań za terytoria czeskie, przekazując go Ferdynandowi Habsburgowi. W 1627 roku cesarz Ferdynand II Habsburg sprzedał księstwo dowódcy swoich wojsk Albrechtowi von Wallensteinowi, za którego rządów miasto bardzo się rozwinęło. Albrecht Wallenstein sprowadził do miasta wielkiego uczonego, astronoma Johannesa Keplera, który prowadził w Żaganiu obserwacje astronomiczne i meteorologiczne. Dzięki jego zabiegom uruchomiono pierwszą drukarnię w mieście, a także rozpoczęto przebudowę średniowiecznego zamku na barokowy pałac. W latach 1632-1633 zarazy oraz liczne grabieże spowodowały zniszczenia Żagania oraz okolic. Po tragicznej śmierci Wallensteina w 1634 roku miasto wróciło pod władanie Habsburgów. Odbudowa miasta miała miejsce za czasów księcia Wacława Euzebiusza Lobkowitza, któremu cesarz Ferdynand III Habsburg odstąpił księstwo w 1646 roku. W 1677 roku w mieście wybuchł ogromny pożar, który strawił wiele kościołów i budynków. Kolejny pożar miał miejsce w 1730 roku, w wyniku którego spłonęło prawie całe miasto. W 1785 księstwo żagańskie przeszło w posiadanie Piotra Birona, księcia kurlandzkiego. W latach 1842-1862 za czasów panowania księżnej Doroty de Talleyrand-Périgord, najmłodszej córki Birona, Żagań stał się ważnym ośrodkiem życia kulturalnego i politycznego. W mieście przebywały wówczas takie znane osoby jak Ferenc Liszt czy Honoré de Balzac. Po śmierci księżnej Doroty księstwo żagańskie przeszło w ręce jej syna Napoleona Ludwika de Valencay i jego spadkobierców. W czasie I wojny światowej istniał tu obóz jeńców rosyjskich, a po 1919 roku przetrzymywano tu powstańców wielkopolskich i polskich działaczy niepodległościowych. Potomkowie Piotra Birona rządzili Żaganiem do 1935 roku, kiedy to władze III Rzeszy skonfiskowały pałac książęcy, a samego księcia Bosona II uznały za wroga państwa i pozbawiły obywatelstwa. Podczas II wojny światowej w Żaganiu i okolicach zlokalizowano obozy jenieckie. Najbardziej znanym żagańskim obozem jenieckim był Stalag Luft 3, przeznaczony dla alianckich lotników, z którego w nocy z 24 na 25 marca 1944 miała miejsce Wielka ucieczka, 76 jeńców uciekło wówczas przez tunel w ziemi, jednak tylko trzem uczestnikom udało się zbiec. Hitler, specjalnym rozkazem, nakazał zabić wszystkich uczestników ucieczki. W połowie lutego 1945 roku, po czterodniowych walkach, Żagań zajęły wojska sowieckie. W maju 1945 roku do miasta przybył pełnomocnik rządu polskiego wraz z grupą organizacyjną administracji i funkcjonariuszami MO. Rozpoczęto wysiedlanie ludności niemieckiej, a na ich miejsce przybyli przymusowi polscy wysiedleńcy z Kresów Wschodnich oraz ludność z innych miejsc Polski. Żagań położony jest na historycznym Dolnym Śląsku, w województwie lubuskim, na pograniczu Niziny Śląsko-Łużyckiej i Wału Trzebnickiego, nad Bobrem i Czerną Wielką. Według danych z 2019 roku w mieście mieszkało nieco ponad 25000 mieszkańców. Przez miasto przebiega droga krajowa nr 12 oraz droga wojewódzka nr 296. Miasto leży w odległości około 45 km na południe od Zielonej Góry.
Z XIV-XVIII wieku. W 2011 roku uznany za Pomnik Historii. Jest najcenniejszym zabytkiem miasta, województwa
lubuskiego i jednym z najcenniejszych zabytków w Polsce.
Możliwe jest zwiedzanie dawnego zespołu klasztornego: w sezonie turystycznym (maj-wrzesień) zwiedzanie z przewodnikiem w dni powszednie o godzinie 10, 12, 14, i 16, w niedzielę i święta o godz. 9 i 14. Poza sezonem zwiedzanie jest możliwe po wcześniejszym umówieniu, najpóźniej 1 dzień wcześniej. Bilety są do nabycia w punkcie przy wejściu do klasztornych krużganków. Zespół klasztorny składa się z kilku budynków:
Kościół pojawia się w źródłach w 1272 roku, jednak prawdopodobnie ma wcześniejsze pochodzenie. W II połowie XIV wieku
zakonnicy wznieśli trzynawową bazylikę. Po pożarach w latach 1472 i 1486 kościół został odbudowany w konstrukcji
halowej. Poważna przebudowa miała miejsce w 1515 roku, kiedy to wzniesiono nową wieżę
(fot.)
i renesansowy zachodni szczyt schodkowy
(fot.)
oraz podwyższono nawę główną. W roku 1602 roku od zachodu dobudowano dwukondygnacyjną loggię
(fot.).
Po pożarze w 1730 roku odbudowane wnętrze otrzymało bogaty wystrój sztukatorsko-rzeźbiarski. Barokowy wystrój
otrzymały także okna. Zewnętrzna architektura zachowała charakter gotycki, wyposażenie wnętrz jest barokowe
(fot.)
(fot.).
Wewnątrz znajdują się m.in. ołtarz główny (fot.), stalle z 1695 roku (fot.), chór muzyczny z lożą opata na stiukowych kolumnach ufundowaną w 1740 roku przez opata Riehla (fot.), gotycki sarkofag księcia głogowsko-żagańskiego Henryka IV Wiernego (fot.) oraz ołtarz św. Trójcy z XVI wieku (fot.). Obok prezbiterium od strony południowej znajduje się pomnik wotywny wzniesiony z fundacji opactwa w 1709 roku w intencji ochrony przed plagami zarazy, pożarów, głodu i wojny. Na postumencie znajduje się posąg Marii, której towarzyszą figury świętych: Augustyna, Jadwigi, Floriana i Rocha (fot.). Ciekawostką jest fakt, że w 1770 roku za czasów opata Jana Ignacego Felbigera na wieży kościoła zainstalowano pierwszy na Śląsku piorunochron.
Augustianie, a właściwie kanonicy regularni reguły św. Augustyna, zostali sprowadzeni do Żagania w 1284 roku.
W 1285 roku książę
Konrad II Garbaty
przekazał im zamek, który w połowie XIV wieku rozbudowali i wybudowali dodatkowo pałac opacki. Klasztor był
wielokrotnie przebudowywany, a po pożarze w 1730 roku został przebudowany w stylu baroku i jednocześnie powiększony.
Część pomieszczeń w skrzydle wschodnim zachowała jednak charakter gotycki.
Klasztor, poza pierwotnymi celami braci i kapitularzem mieści kaplicę św. Anny z gotyckimi sklepieniami oraz niesamowitą biblioteką klasztorną z wystrojem z XVIII wieku, zbiorem starodruków i dwoma globusami z XVII wieku (fot.) (fot.) (fot.). Sklepienia biblioteki są ozdobione freskami z 1736 roku wykonanymi przez wybitnego śląskiego artystę Wilhelma Neunhertza (fot.). W księgozbiorze biblioteki znajduje się fragment Biblii z VIII wieku oraz pozycje pochodzące z okresu od XVII do XIX wieku. Biblioteka zachowała się niemal w nienaruszonym stanie, a jej wnętrze słynie z doskonałej akustyki, które zawdzięcza się specjalnie ukształtowanemu sklepieniu, które jest nazywane sklepieniem szeptanym. Po sekularyzacji zakonu najcenniejsze dzieła z biblioteki przejęła Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu, gdzie przetrwały do dzisiaj. Część dzieł znajduje się też w Bibliotece Wojewódzkiej w Zielonej Górze jako depozyt. W sąsiedztwie biblioteki znajduje się empora otwarta arkadowo do prezbiterium, gdzie znajdują się dwa relikwiarze z 1702 roku, mieszczące szczątki rzymskich męczenników św. Krystiana i św. Teodata (fot.). Na ścianach krużganków (fot.) zachowały się gotyckie i barokowe polichromie oraz malowane portrety opatów (fot.) (fot.). W dawnych celach zakonnych urządzono ekspozycję muzealną prezentującą pochodzące z zespołu klasztornego dzieła sztuki. Obecnie w zabudowaniach dawnego klasztoru mieści się plebania i biura parafialne.
Budynek mieszkalno-gospodarczy w stylu późnobarokowym z XV wieku. Przebudowany w latach 1740-1758 na
miejscu klasztornych budynków gospodarczych i szkoły nowicjatu, po 1810 roku przeznaczony na sąd i areszt.
Po II wojnie światowej uległ dewastacji. W latach 1972-1975 odbudowany i adaptowany na hotel turystyczny PTTK.
Obecnie obiekt znajduje się w rękach prywatnych.
Dawny, późnogotycki spichlerz klasztorny pochodzi z końca XV wieku, częściowo przekształcony w XIX-XX wieku.
Obiekt jest murowany z cegły, posiada elewację frontową rozczłonkowaną wąskimi, ostrołukowymi blendami.
Po II wojnie światowej służył za magazyn zbożowy. W latach 70-tych XX wieku przystąpiono do adaptacji spichlerza z
przeznaczeniem na zaplecze "Domu Turysty".
Barokowy pałac został zbudowany na miejscu piastowskiego zamku z przełomu XIII i XIV wieku. Budowę rozpoczęto około
1630 roku z inicjatywy naczelnego dowódcy wojsk cesarskich Albrechta von Wallensteina. Z powodu jego śmierci w
1634 roku prace zostały jednak przerwane. Bodowa ruszyła ponownie dopiero w 1670 roku, kiedy księstwo żagańskie
stało się własnością księcia Wacława Euzebiusza Lobkowitza. Jednak tempo było dość powolne. Zmieniło się to dopiero,
gdy księstwo zakupił w 1786 roku książę kurlandzki Piotr Biron.
W roku 1842 księstwo żagańskie przeszło na własność księżnej Doroty de Talleyrand-Périgord. Dwór żagański stał się wtedy jednym z bardziej znanych w Europie. Bywali znani ludzie ze świata kultury, nauki i polityki: Alexander baron von Humboldt, Ferenc Liszt, król pruski Wilhelm I czy Hermann książę von Puckler - Muskau. W latach 1845-1855 przeprowadzono wiele prac modernizacyjnych. Powiększony park zamkowy otrzymał nowy, romantyczny charakter (fot.) (fot.). Dzieło księżnej kontynuował jej syn, Napoleon Ludwik, fundując wolnostojące posągi i uruchamiając na terenie parku liczne fontanny, w tym fontannę główną zdobiącą podzamcze pałacu. Obecnie w pałacu mieści się Żagański Pałac Kultury, a jego wnętrza można zwiedzać.
Mury wraz fosą powstały na początku XIV wieku. W XVIII-XIX wieku mury wraz z bramami popadły w ruinę i uległy częściowej
rozbiórce. Do dziś zachowało się kilka fragmentów na placu gen. Maczka, ulicy Wałowej, Gimnazjalnej, Sobieskiego, Rybackiej
oraz w ścianach zabudowań poaugustiańskich.
Wieża jest pozostałością dawnego ratusza, została zaprojektowana w XIX wieku na wzór florenckiego Palazzo Vecchio. Na
I piętrze wieży zachowało się sklepienie kryształowe z pierwszej połowy XVI wieku. Ozdobę wieży ratuszowej stanowi
galeryjka z arkadowym zwieńczeniem. Na murze znajduje się herb miasta nadany Żaganiowi przez cesarza Rudolfa w 1602 roku,
godło księcia Napoleona Ludwika oraz tablica upamiętniająca pobyt wybitnego astronoma Johannesa Keplera w Żaganiu.
Budynek został zbudowany pod koniec XVIII wieku z polecenia księcia kurlandzkiego Piotra Birona z przeznaczeniem dla jego
małżonki, księżnej
Anny Doroty von Medem.
Po śmierci księcia nazwany został "Domem Wdowim". Poważnie uszkodzony podczas II wojny światowej. Z pierwotnego wystroju
wnętrz zachowały się sklepienia kolebkowe z lunetami w pomieszczeniach na parterze.
Wyremontowany w 2015 roku, jest obecnie siedzibą Urzędu Miasta Żagań.
Pierwszy kościół ewangelicki zbudowany został w 1709 roku. W II połowie XIX wieku na jego miejscu postawiono murowany
kościół, zwany
Kościołem Łaski,
który rozebrano w 1966 roku. Przetrwała tylko 84-metrowa ceglana wieża zwieńczona żeliwną, ażurową iglicą zbudowana w
latach 1843-1846.
W krypcie pod wieżą znajduje się miejsce spoczynku protestanckich członków rodziny książęcej (Piotr Biron i jego małżonka Anna Dorota oraz córki księcia: Joanna i Paulina oraz jego bratanek Piotr Gustaw Biron). W 2004 roku wieża została udostępniona dla zwiedzających.
Kompleks szpitala św. Doroty z XIX wieku składa się z kościoła Św. Krzyża, kaplicy loretańskiej, właściwej siedziby szpitala z
kaplicą św. Doroty oraz zbudowanych później kilku budynków dodatkowych (m.in. tzw. Dom Marii). Autorem projektu szpitala był
nadworny architekt księżnej Doroty de Talleyrand-Périgord, Leonhard Dorst von Schatzberg. Budowla utrzymana jest w stylu
gotyku.
Dziś kościół jest miejscem spoczynku katolickich członków rodziny Bironów. Pochowano tu księżną Dorotę de Talleyrand-Périgord (1862), jej syna Ludwika Napoleona (1898) oraz jej siostrę Katarzynę Wilhelminę (1841).
W wyniku II wojny światowej 80% staromiejskiej zabudowy Żagania uległo zniszczeniu. Ocalały nieliczne grupy kamieniczek -
przy Rynku: renesansowe, na zrębach gotyckich (nr 7-11) i barokowe (nr 27-31), zwarta zabudowa ul. Warszawskiej, powstała w
XVIII i XIX wieku na bazie starych kamienic mieszczańskich oraz kilka kamienic w innych punktach miasta.
W XIV wieku patronat nad kościołem został przekazany zakonowi augustianów. W 1541 roku kościół czasowo przejęli ewangelicy.
Na początku wojny trzydziestoletniej został całkowicie zniszczony, odbudowany w 1622 roku. Późnobarokowy charakter świątynia
nabyła w latach 1701 - 1702, natomiast wieżę nadbudowano w 1785 roku.
Kościół połączony jest z budynkiem dawnego szpitala łukiem bramy z figurką św. Antoniego. Główne wejście ozdobione jest motywami roślinnymi oraz puttami. W ścianie frontowej budynku znajdują się barokowe figury przedstawiające trzy cnoty teologiczne: wiarę, nadzieję oraz miłość.
Kolegium jezuickie zostało zbudowane w 1653 roku na miejscu zrujnowanego klasztoru franciszkanów. W 1688 roku budynek
został zniszczony przez pożar. Na jego miejscu odbudowano południowe skrzydło obecnego barokowego założenia. W 1733 roku
kolegium powiększono o aulę, a w II połowie XVIII wieku o trzyskrzydłową część północną. W gmachu dawnego kolegium
zachowało się kilka pomieszczeń nakrytych barokowym sklepieniem kolebkowym.
Kościół św. św. Piotra i Pawła został ufundowany przez Konrada Garbatego w 1293 roku. Z tego okresu pochodzą obecnie mury korpusu i prezbiterium. W XV wieku dobudowano kaplicę. Wieżę odbudowali ewangelicy w 1604 roku. Kolejne przebudowy miały miejsce w latach 1696-1752 i w końcu XVIII wieku, gdy przekształcono elewację wieży w duchu klasycystycznym. Mimo przekształceń kościół zachował gotycki charakter.
Kościół został zbudowany w połowie XV wieku, przebudowany w XVII i XVIII wieku. W obecnej postaci barokowy z zachowanymi
częściowo cechami gotyku. W późnorenesansowym wnętrzu kamienny ołtarz z około 1600 roku. Obraz ołtarza głównego przedstawia
scenę nawiedzenia Najświętszej Marii Panny.
Kaplica Grobu Bożego powstała około 1600 roku, to jedyna na terenie Polski kopia jerozolimskiej kaplicy z tego okresu.
Obejmuje tereny obozów jenieckich Stalagu VIIIC oraz Stalagu Luft III, obecnie mieści się tu
Muzeum Obozów Jenieckich.
Zbudowany w końcu XVIII wieku jako siedziba administracji książęcej. W 1813 roku rezydował w nim pisarz francuski Stendhal,
jako intendent na księstwo żagańskie przy korpusie gen. Latour-Maubourg.
Obecnie w budynku mieści się Sąd Rejonowy.
09.2024 Na podstawie stron internetowych:
Żagań w Wikipedii
oraz
Oficjalny serwis internetowy Urzędu Miasta w Żaganiu.
Aktualizacja 28.09.2024 |
 Kościół Wniebowzięcia NMP
 Kamieniczki w Rynku
 Pomnik Johannesa Keplera
 Biblioteka dawnego klasztoru augustianów
 Poaugustiański zespół klasztorny (dawny konwikt)
 Dom Wdowi (obecnie siedziba władz miasta)
 Pałac Książęcy
 Pomnik niedźwiedzia Wojtka
Wszystkie zdjęcia wykonane aparatem Panasonic Lumix DMC-FZ300
|
