Kolejne z miast nazywanych "polskimi Carcassonne" ze względu na dobrze zachowane mury obronne z basztami. Ciekawostką Strzelec Krajeńskich jest też szlak sympatycznych czarownic, który nawiązuje do historii miasta i procesów o czary z przełomu XVI i XVII wieku.

• Średniowieczne mury miejskie  (fot.)  (fot.)  (fot.)
Mury obronne powstały zaraz po lokacji miasta, w latach 1272-1290. Wraz z murami powstała Brama Młyńska (Drezdenkowska lub Wschodnia) i Gorzowska oraz system baszt łupinowych. Mury miejskie otoczone zostały dodatkowo podwójnymi obwałowaniami oraz fosą wypełnioną wodami jeziora Górnego i Dolnego. Mury miały wysokość 8-9 metrów i szerokość do 160 cm. Pierwotnie w obwodzie murów o łącznej długości 1700 metrów umieszczonych było 38 baszt łupinowych.
Fortyfikacje zaczęto plantować w 1730 roku, zakładając przy Bramie Gorzowskiej plac ćwiczeń, a w 1736 roku w miejscu wałów i fosy założono ogrody. Z czasem część baszt łupinowych zabudowano i adaptowano na cele mieszkalne. W 1866 roku rozebrano Bramę Gorzowską. Do dzisiaj zachowały się mury o długości 1640 metrów i wysokości od 3 do 8 metrów z Bramą Młyńską, Basztą Czarownic oraz 36 półotwartymi basztami łupinowymi.


• Brama Młyńska  (fot.)  (fot.)
Pochodzi z I połowy XV wieku. Wzniesiona w stylu gotyckim. Budowla została założona na planie czworobocznym i wzniesiona u podstawy z kamienia, a powyżej z cegły na zaprawie wapiennej. Brama jest czterokondygnacyjna, prostopadłościenna, nakryta dachem dwuspadowym. W przyziemiu bramy zlokalizowany jest ostrołukowy przejazd. W elewacji zachodniej na wysokości drugiej i trzeciej oraz czwartej kondygnacji znajduje się kompozycja złożona z wąskich blend, w obrębie których umieszczono otwory okienne.
Obecnie mieści się tu Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia.


• Baszta Więzienna (Czarownic)  (fot.)  (fot.)
Pochodzi z końca XIII wieku i II połowy XIV wieku. Niższe partie zbudowane z kamienia na planie prostokąta, wyższe z cegły na planie spłaszczonego koła. Zwieńczenie baszty stanowi spiczasty, ceglany hełm z chorągiewką pogodową, który okolony jest platformą widokową. Wnętrze baszty podzielone jest na trzy kondygnacje. Obok baszty można zobaczyć klika machin oblężniczych  (fot.)
Obecnie budowla nie jest użytkowana.


• Kościół farny Matki Bożej Różańcowej  (fot.)  (fot.)
Kościół został zbudowany w końcu XIII wieku w stylu gotyckim. Zbuowany jest z cegły ceramicznej na zaprawie wapiennej i częściowo z granitowych, starannie obrobionych kwader. Budowla jest orientowana, wzniesiona na planie prostokątnym z wieżą po stronie zachodniej. Korpus kościoła jest trzynawowy, sześcioprzęsłowy, bez wyodrębnionego prezbiterium po stronie wschodniej. Po przebudowie, po zniszczeniach najazdu husyckiego z 1433 roku, założono nad wnętrzem sklepienia gwiaździste i wprowadzono przestrzeń bazylikową z doświetleniem nawy głównej poprzez okna ponad dachami naw bocznych. Wieża jest czterokondygnacyjna, o bogatej dekoracji, nakryta dachem czterospadowym. W latach 1858-1866 kościół przebudowano. Wprowadzono wówczas do wnętrza świątyni empory, otynkowano ściany i filary oraz ufundowano, w miejsce historycznego, nowe wyposażenie i wystrój. W 1945 roku kościół został wewnątrz wypalony, a wystrój wnętrza zniszczony. Świątynia została odbudowana w latach 1957-1973.


• Kościół św. Franciszka z Asyżu
Kościół parafialny św. Franciszka z Asyżu został wzniesiony w 1929 roku. Świątynia jest skromną budowlę salową wzniesioną w stylu modernistycznym. Kościół jest murowany z cegły klinkierowej, wzniesiony na planie prostokątnym z wyodrębnionym po stronie wschodniej prezbiterium i kruchtą po stronie północnej. Nakryty jest czterospadowym dachem z niewysoką sygnaturką.
Wewnątrz zachował się m.in. oryginalny obraz z przedstawieniem św. Franciszka, malowany drewniany strop oraz stolarka drzwiowa i ławki.


• Spichlerz z XVIII wieku  (fot.)
Budynek spichlerza zlokalizowany jest przed Bramą Młyńską, poza obwodem fortyfikacji miejskich. Jest to budowla wzniesiona prawdopodobnie w 1764 roku, pełniąca pierwotnie funkcje gospodarcze. Budynek wzniesiony został na planie prostokątnym jako budowla murowana z ryglowymi szczytami. Jest budynkiem parterowym, nakrytym dwuspadowym dachem naczółkowym.
W budynku mieści się Informacja Turystyczna.


• Domy szachulcowe z XVIII/XIX wieku
Jednym z nich budunek położony przy ulicy Północnej 36  (fot.). Budynek wybudowany został w zabudowie pierzejowej w II połowie XVIII wieku. Jest to obiekt na planie prostokątnym, zbliżonym do rombu. Budynek jest częściowo podpiwniczony, dwukondygnacyjny, nakryty wysokim dachem czterospadowym. Obiekt wzniesiono w konstrukcji ryglowej, z pierwotnym wypełnieniem pól międzyryglowych strychulcami wylepianymi gliną, a obecnie wypełnieniem ceglanym, tynkowanym i malowanym w kolorze gaszonego wapna.


• Dawny dom Bractwa Strzeleckiego
Budynek leży w pobliżu wyniesienia terenu uznawanego przez historyków za miejsce przedlokacyjnego grodziska. Dom Bractwa Strzeleckiego powstał na początku XX wieku w konstrukcji ryglowej jako kontynuacja tradycji siedzib bractwa strzeleckiego w mieście. Został wzniesiony na planie prostokąta, jest dwukondygnacyjny, nakryty wysokim dachem dwuspadowym.
Obecnie w budynku mieści się Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy.


• Dawne Seminarium Nauczycielskie
Budynek został zbudowany na przełomie XVIII i XIX wieku. Jest to budowla założona na planie prostokątnym, wzniesiona na kamiennej podbudowie, o ryglowej kompozycji ścian obowdowych. Budynek jest dwukondygnacyjny, nakryty wysokim dachem naczółkowym.


• Ratusz  (fot.)
Budynek wzniesiono w miejscu wcześniejszego ratusza w zachodniej pierzei rynku. Budynek powstał w latach 1870-1872 w stylu neorenesansowym. Jest to budowla podpiwniczona, dwukondygnacyjna, założona na planie czworobocznym. Fasada budynku jest pięcioosiowa. W pierwszej osi mieści się reprezentacyjny portal z dwuskrzydłową bramą. Powyżej znajduje się murowany, tralkowy balkon, wsparty na zdwojonych wspornikach, a ponad drzwiami balkonowymi tondo z herbem miasta. W 1908 roku pośrodku fasady umieszczono kuty maszt flagowy, zdemontowany w okresie powojennym i aktualnie odtworzony.
Obecnie mieści się tutaj siedziba Sądu Rejonowego.


• Szlak strzeleckich Czarownic
Skąd czarownice na ulicach Strzelec? Otóż kiedyś na przełomie XVI i XVII wieku, przez około 60 lat, w miasteczku odbywało się dużo procesów o czary. Podejrzani o czary byli zarówno mężczyźni, jak i kobiety. Doszło do tego, że o czary podejrzewano nawet burmistrza i pastora. Wiele z tych osób skazano i spalono na stosie.
W nawiązaniu do tych ponurych czasów umieszczono wizerunek czarownicy w znaku graficznym gmimy Strzelce Krajeńskie. Do tej historii nawiązuje również szlak czarownic, czyli niewielkich figurek sympatycznych czarownic rozmieszczonych na ulicach miasta. Obecnie w mieście rozmieszczono 9 figurek, których autorem jest krakowski rzeźbiarz Marek Stankiewicz.
Niestety, całkiem niedawno ofiarą pirata drogowego padła czarownica z rowerem, której chwilowo nie możemy oglądać :-(


• Czarownica na miotle  (fot.)
Czarownica został umieszczona wysoko na ceglanej ścianie Baszty Więziennej.


• Czarownica Trucicielka (Czarownica z dzbankiem)  (fot.)
Czarownica nawiązuje do legendy o Czarownicy Trucicielce. Założeniem rzeźby była starsza kobieta w pozycji siedzącej.


• Czarownica Taxi  (fot.)
Czarownica Taxi związana jest ze znanym postojem taksówek w Strzelcach Krajeńskich. Odtworzony został słupek ze skrzynką, w której kiedyś znajdował się telefon dla taksówkarzy. Na skrzynce zostały odtworzone wielkie dzwonki, a pomiędzy nimi znajduje się postać czarownicy z telefonem przy uchu.


• Czarownica Wiolonczelistka  (fot.)
Czarownica związana jest z Państwową Szkołą Muzyczną I stopnia w Strzelcach Krajeńskich. Znajduje się przy budynku szkoły.


• Czarownica z rowerem
Czarownica nawiązuje do historii kolarstwa w Strzelcach Krajeńskich. Figurka czarownicy została zniszczona przez samochód i na razie nie została ponownie odtworzona.


• Czarownica Artemida  (fot.)
Czarownica Artemida to kompozycja łącząca dwie postacie: kobietę w stroju mitologicznej Artemidy z łukiem i postać psa.


• Czarownica Nauczycielka  (fot.)
Czarownica znajduje się przed budynkiem Szkoły Podstwowej nr 1 w Strzelcach Krajeńskich.


• Czarownica Tułaczka  (fot.)  (fot.)
Figurka przedstawia wędrującą kobietę ciągnącą wózek z lichym dobytkiem. Rzeźba nawiązuje do historii tych ziem, z których najpierw wysiedlono ludność niemiecką, a później sprowadzono osadników z Polski oraz Łemków wypędzonych ze swojej ojczystej ziemi...


• Czarownica na kominku  (fot.)
Czarownica powstała przy współpracy z firmą Spartherm, producentem kominków. Została umieszczona przed siedzibą firmy w Strzelcach Krajeńskich.

10.2023

Na podstawie stron internetowych: Strzelce Krajeńskie w Wikipedii oraz Strona miasta i gminy Strzelce Krajeńskie.

Aktualizacja 01.10.2023