O wydobywaniu rud kruszcowych na terenie obecnych Tarnowskich Gór jako pierwszy mówi dokument wystawiony w 1247 roku przez księcia Władysława Opolskiego. Legenda natomiast głosi, że w 1490 roku chłop Rybka wyorał na swym polu bryłę kruszcu, co zaowocowało pojawieniem się na tym terenie kopaczy srebra i ołowiu. W ten sposób miała powstać osada górnicza, której dynamiczny rozwój pozwolił nadać jej w 1526 roku prawa miejskie oraz Status Wolnego Miasta Górniczego przez księcia opolskiego Jana II Dobrego. Tarnogórska ruda zwana galeną zawierała 86,6% ołowiu i domieszkę srebra zawierającą do 1,2% tego metalu.
W 1528 roku ośrodek górniczy otrzymał z rąk księcia Jana II Opolskiego Ustawę Górniczą zwaną Ordunkiem Gornym określającą prawa braci górniczej i regulującą techniczne i organizacyjne warunki eksploatacji. Niestety wojny i zarazy, spowodowały upadek górnictwa i zubożenie miasta. Odkrycie nowych, bogatych złóż kruszconośnych w II połowie XVIII wieku, wpłynęło na ponowne ożywienie górnictwa w okolicach Tarnowskich Gór. W 1788 roku sprowadzono z Anglii maszynę parową, która wpłynęła na rozwój górnictwa borykającego się z zalewaniem wyrobisk przez wodę. W latach 1788-1804 sprowadzono do Tarnowskich Gór 8 maszyn parowych, które do 1834 roku pompowały wodę z 17 szybów. Wydobycie rud srebrnonośnych trwało w rejonie Tarnowskich Gór do 1912 roku...
W okresie wydobywania rud wykuto w skałach ponad 20 tysięcy szybów, ponad 150 kilometrów chodników o różnej wysokości. W całym labiryncie podziemnym chodniki wodne i sztolnie odwadniające rozciągają się na długości około 35 km.

Pomysł udostępnienia turystom tarnogórskich podziemnych wyrobisk narodził się już w okresie międzywojennym. Magistrat powołał specjalną grupę, która miała za zadanie utworzenie podziemnego muzeum. W 1938 roku miasto otrzymuje nadanie górnicze na budowę Kopalni Pokazowej. Niestety, wybuch II wojny światowej pokrzyżował te plany. W 1954 roku powstaje Stowarzyszenie Miłośników Historii i Zabytków Ziemi Tarnogórskiej, które stawia sobie za cel odbudowę Kopalni Zabytkowej. Rozpoczęto badanie podziemi, wykupiono i zagospodarowano teren pod nadszybie szybu "Anioł" dzisiejszej Kopalni Zabytkowej. Powołano społeczny Komitet Budowy, który działa w ramach Stowarzyszenia jako jedna z sekcji. Przystąpiono również do prac górniczo-porządkowych w wyrobiskach górniczych.
Prace zostały przerwane decyzją OUG w Bytomiu po nagłym wypływie kurzawki, która uderzyła w pracujących górników. W wyniku wypadku zmarł kierownik budowy Franciszek Garus. W 1968 roku patronat nad dalszą budową Kopalni Zabytkowej przejął Komitet Górniczo-Hutniczy "Orzeł Biały". Ostatecznie, 5 września 1976 roku, w 450 rocznicę nadania praw miejskich Tarnowskim Górom, przekazano do użytku Zabytkową Kopalnię Rud Srebronośnych, unikalny w skali Europy Zabytek Górnictwa Kruszcowego.
Od 2006 roku Zabytkowa Kopalnia Srebra znajduje się na trasie Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego. Podziemia kopalni oraz Sztolnia Czarnego Pstrąga zostały w 2004 roku uznane za Pomnik Historii rozporządzeniem Prezydenta RP. Zabytkowa Kopalnia Srebra w Tarnowskich Górach w 2017 roku została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Zwiedzanie Zabytkowej Kopalni Srebra odbywa się w podziemnych korytarzach położonych 40 m pod powierzchnią ziemi. Na trasie panuje stała temperatura około 10 stopni C. Zwiedzanie odbywa się w grupach z przewodnikiem i trwa około 90 minut. Długość trasy wynosi 1740 m, z czego 270 m przepływa się łodziami.
Oprócz podziemnych korytarzy na powierzchni znajduje się muzeum oraz Skansen Maszyn Parowych  (fot.)  (fot.). Skansen nawiązuje do historii tarnogórskiego górnictwa, które rozwinęło się dzięki wprowadzeniu maszyn parowych w XIX wieku. Lista eksponatów skansenu jest tutaj.

Do podziemi kopalni zjeżdża się w szybie Anioł. Początek zwiedzania to Chodnik Staszica, który prowadzi do pierwszej Komory Srebrnej. Komora ma powierzchnię 500 m² i jest zachowana w stanie pierwotnym z odtworzonym stanowiskiem pracy gwarków  (fot.)  (fot.). W komorze zastosowano obudowę kotwową dla wzmocnienia słabych warstw stropowych. W głębi komory znajduje się małe jeziorko oraz resztki galeny, czyli rudy srebrnonośnej.
Z Komory Srebrnej turyści przechodzą do kolejnej komory zwanej Zawałową. W wyrobiskach chodnikowych zachowały się narzędzia gwarków. Komora przedstawiona jest w niezmienionym stanie z okresu jej eksploatacji w XIX wieku. W komorze można zobaczyć olbrzymie głazy dolomitu, które w wyniku niszczącego działania górotworu obsunęły się ze stropu i utworzyły zawał. W centralnej części komory znajdują się drewniane wózki z końca XVIII wieku z załadowanym urobkiem  (fot.). Przy wyjściu z komory przechodzi się obok figury św. Barbary, patronki górników  (fot.).
Z Komory Zawałowej trasa prowadzi przez Chodnik Niski i Chodnik Wysoki do Komory Niskiej. Po drodze mija się żródełko z krystaliczną wodą. Komora Niska o powierzchni 2000 m² jest największa na trasie, ale też zarazem najniższa, gdyż sięga jednego metra wysokości. Z Komory Niskiej krok do zasypanego szybu Szczęść Boże, z zawieszonym kubłem wyciągowym  (fot.). W głębi stare wyrobiska, a poniżej wyrobisk chodnik wodny. W podszybiu szybu Szczęść Boże wyeksponowany jest zestaw wózków dawnego typu  (fot.).
Z szybu Szczęść Boże schodzi się na przystań chodnika wodnego, który przepływa się łodziami do kolejnego szybu zwanego Żmiją. Długość trasy wodnej wynosi 270 m, a głębokość koryta chodnika wodnego to około 80 cm  (fot.). Temperatura wody wynosi około 7 stopni. W rejonie przystani przy szybie Żmija pełniącego funkcję szybu wentylacyjnego panuje zawsze niska temperatura  (fot.).
Od szybu Żmija prosto chodnikami komorowymi powstałymi w XVIII i XIX wieku idzie się podszybia szybu Anioł. Po drodze mija się komory zabezpieczone pasami podsadzki z kamienia, wykonanymi przez gwarków. Ciekawym fragmentem zabezpieczenia chodnika jest obudowa murowana wykonana z kamienia wapiennego na zaprawie wapienno-piaskowej, która przetrwała w stanie pierwotnym. W tej części kopalni można też zauważyć kaszty ułożone z drewna  (fot.). Kolejnym etapem wędrówki jest Chodnik Obejście wykonany podczas rekonstrukcji Zabytkowej Kopalni, który prezentuje kilka rodzajów współczesnej obudowy chodnikowej: jest tutaj obudowa łukowa, prostokątna i murowana. Chodnikiem Garusa dochodzi się ponownie do szybu Anioł, skąd następuje wyjazd na powierzchnię.


Zabytkowa Kopalnia Srebra znajduje się w Tarnowskich Górach, mieście powiatowym w województwie śląskim. Miasto leży na skraju Niziny i Wyżyny Śląskiej, na historycznym Górnym Śląsku.
Przez miasto przebiegają drogi krajowe nr 11 (Bytom-Kołobrzeg) oraz nr 78 (Chałupki-Chmielnik). Tuż obok miasta biegnie też autostrada A1. Miasto leży około 27 km na północ od Katowic.