Strona główna     Galeria zdjęć     


Pewnie niezbyt wiele osób wie, że zamek w Odrzykoniu został uwieczniony na kartach wielkiej polskiej literatury. Tu bowiem hrabia Aleksander Fredro umiejscowił akcję swojej słynnej komedii "Zemsta". I wcale nie była to hrabiowska fanaberia, bowiem bohaterowie komedii mają swoje pierwowzory w dawnych właścicielach kamienieckiego zamku.
A i cała historia sąsiedzkiego sporu, choć pewnie podkoloryzowana przez Fredrę, jest jak najbardziej prawdziwa :-)





Odrzykoń Zamek Kamieniec



Kto pierwszy zbudował murowany zamek w Odrzykoniu nie jest do końca jasne. Pewne jest, że w 1390 roku król Władysław Jagiełło przekazał zamek podkanclerzowi koronnemu Klemensowi z Moskarzewa herbu Pilawa, w nagrodę za bohaterską obronę zamku w Wilnie. Klemens uczynił z zamku główną siedzibę rodu, który z czasem przybrał nazwisko Kamienieckich. Klemens zbudował od wschodu otoczone murem przedzamcze, nazwane później zamkiem średnim. W 1397 roku zbudowano kaplicę zamkową pod wezwaniem Zwiastowania NMP. W 1408 roku właścicielem zamku został Marcin Kamieniecki, syn Klemensa. Marcin Kamieniecki dobudował przedzamcze zwane odrzykońskim z czworoboczną, kilkukondygnacyjną basztą od południa. Wnuk Klemensa, Henryk Andreas Kamieniecki, kasztelan sanocki, odziedziczył zamek w 1448 roku i rozbudował go w kierunku wschodnim.
Kolejnym właścicielem był syn Henryka, Mikołaj Kamieniecki, pierwszy w Polsce dożywotni hetman wielki koronny, ponadto starosta krakowski i sanocki. Mikołaj Kamieniecki cieszył się wielkim zaufaniem króla Zygmunta Starego, który w 1515 roku powierzył mu tymczasową władzę w kraju, podczas wizyty króla w Wiedniu. W 1528 roku hetman polny koronny Marcin Kamieniecki podejmował na zamku wygnanego z Węgier króla Jana Zapolyę. W tym czasie zamek rozbudowano - dziedziniec zamku górnego przebudowano na sień i nadbudowano dwoma kondygnacjami, w których znalazły się reprezentacyjne komnaty, w tym tzw. izba stołowa. Od strony północnej najwyższa kondygnacja otrzymała ganek strażniczy. Pod koniec XV wieku rozbudowano przedzamcze zachodnie. Wzniesiono czworoboczną basztę z umieszczoną na jej narożniku tarczą z herbem Pilawa. Od wschodniej strony zamku założono drugie przedzamcze zwane korczyńskim, którego zadaniem była obrona zamku średniego.
W 1530 roku, Klemens Kamieniecki, kasztelan sanocki, sprzedał zamek średni wraz ze wschodnim przedzamczem Sewerynowi Bonerowi, bankierowi królowej Bony. Boner rozpoczął prace mające przekształcić gotycką warownię w renesansową siedzibę. W narożniku płn.-wsch. zamku średniego powstał dwukondygnacyjny pałac. Na jego piętrze znajdowała się główna reprezentacyjna sala, natomiast przyziemie pełniło funkcje gospodarcze. Drugi budynek powstał w części północnej. W 1543 roku powstała kaplica pod wezwaniem Męki Pańskiej.
W 1579 roku drugą część zamku, czyli zamek górny i przedzamcze zachodnie nabyła rodzina Sieniawskich. Zamek pozostawał w ich rękach do 1599 roku, kiedy na krótko stała się własnością Stadnickich. W 1601 roku ta część zamku przeszła w ręce kasztelana połanieckiego, Jana Skotnickiego. Z kolei część zamku należącą do Bonerów dostał Jan Firlej, marszałek wielki koronny, wojewoda krakowski, lubelski i bełski, sekretarz królewski, który ożenił się z córką Bonerów, Zofią.
Podział zamku na dwie rezydencje spowodował niekończące się waśnie i spory sądowe prowadzone przez obie rodziny, m.in. o prawo do korzystania ze studni zamkowej. W 1613 roku Jan Skotnicki rozpoczął remont zamku wysokiego. Z zemsty za zatargi z sąsiadami, przebudował dach w taki sposób, że odprowadzał Firlejom na ich dziedziniec wody deszczowe, co było powodem kolejnych zatargów. Zatargi Skotnickich i Firlejów uwiecznił w "Zemście" Aleksander Fredro, Jan Skotnicki jest w niej rejentem Milczkiem. Kres sąsiedzkim waśniom położył dopiero ślub zawarty w 1630 roku przez Mikołaja Firleja z kasztelanką Zofią Skotnicką.
Po śmierci Mikołaja Firleja Zofia ponownie wyszła za mąż za podczaszego sanockiego Jakuba Kalińskiego. W 1652 roku zamek górny został wydzierżawiony stryjowi Zofii, Pawłowi Skotnickiemu. Podczas "potopu" zamek był oblegany przez wojska księcia siedmiogrodzkiego, Jerzego II Rakoczego. W wyniku walk zamek został poważnie zniszczony. Po wojnie został częściowo odbudowany, ale tylko we wnętrzu i nigdy nie odzyskał już dawnej świetności. Kolejne zniszczenia przyniosła wojna w 1702 roku.
Po śmierci Zofii Kalińskiej zamek odziedziczył jej syn, Jan Firlej. Firlejowie posiadali zamek do bezpotomnej śmierci Jakuba Firleja w 1730 roku. Kolejnymi właścicielami była rodzina Scipio del Campo, Braniccy, a w 1778 roku przeszedł w ręce Jabłonowskich. Jabłonowscy wspierali konfderację barską i w zamku przez pewien czas stacjonowały oddziały konfederacji. Od połowy XVIII wieku popadał w coraz większą ruinę. Na początku XIX wieku zamek wysoki stał się własnością Starowieyskich, a zamek średni własnością Aleksandra Fredry dzięki jego małżeństwu z Zofią Jabłonowską. Przeglądając zamkowe dokumenty, Fredro natrafił na stare akta sądowe związane z wieloletnim sporem dawnych właścicieli i na ich podstawie powstała jego najsłynniejsza komedia pod tytułem "Zemsta". Kolejnymi właścicielami zamku średniego byli Szeptyccy. W 1894 roku odsłonięto na zamku górnym pomnik Tadeusza Kościuszki, ufundowany przez społeczność Odrzykonia w setną rocznicę Insurekcji Kościuszkowskiej  (fot.).
Pierwsze prace konserwatorskie na zamku w Odrzykoniu podjęto w latach 1904-06 dzięki staraniom Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości. Po II wojnie światowej zamek był latach 50-tych i 60-tych XX wieku miejscem badań archeologicznych. W 2000 roku runęła baszta na przedzamczu zachodnim.
Obecnie zamek jest częściowo udostępniony do zwiedzania (zamek średni)  (fot.) i wciąż trwa w nim remont (zamek górny)  (fot.). Zamek jest własnością Skarbu Państwu i oddany w wieloletnią dzierżawę pasjonatowi zamku i kolekcjonerowi Andrzejowi Kołderowi. Na zamku funkcjonuje małe muzeum usytuowane w dawnej wartowni  (fot.). Ponieważ zamek leży na wzgórzu (452 m npm) z jego murów roztaczają się całkiem ładne widoki na okolice  (fot.). Przez warownię przebiega granica administracyjna dwóch miejscowości - Odrzykonia i Korczyny.
Wstęp na zamek jest płatny.


Odrzykoń jest wsią w gminie Wojaszówka, w powiecie krośnieńskim, w województwie podkarpackim. Położony jest nad Wisłokiem. Leży na granicy Pogórza Dynowskiego i Dołów Jasielsko-Sanockich.
Miejscowość leży w odległości około 6 km na północny zachód od Krosna.


-----------------------------------------------
Zamek Odrzykoń zamieszkany jest oczywiście przez duchy. Podobno tuż przed północą w jasne, księżycowe noce na zamkowych murach pojawia się postać młodej dziewczyny. Bardzo szybko znika w ciemnościach, gdzieś w dole wśród skał... Okoliczni mieszkańcy zwą ją kasztelanką. Według legendy, jeden z Firlejów osadził kiedyś w lochu przywiezionego z wojennej wyprawy jeńca. Córka kasztelana słysząc jego śpiew zaczęła go bez wiedzy swojego ojca potajemnie odwiedzać i wkrótce połączyło ich gorące uczucie. Ojciec panny, dowiedziawszy się o wszystkim, kazał zgładzić jeńca. Kasztelanka z rozpaczy rzuciła się z murów w przepaść. Od tej pory co pewien czas powraca na zamek...
Drugim duchem odrzykońskiego zamku jest Kasia, duch młodej dziewczyny, której historia sięga czasów królowej Bony. Duch Kasi zjawia się nawet w biały dzień, ale także wieczorem i późną nocą. Niewielkiego wzrostu, ubrana w jasne szaty dziewczyna obchodzi dziedziniec zamku górnego, a później krąży wokół całego zamku. Czasem schodzi z zamku w dół. Podobno to duch młodej szlachcianki Katarzyny, która przebywała w zamku w XVI wieku. Katarzyna była bardzo niskiego wzrostu, była karlicą. Podczas pobytu Barbary Kamienieckiej na dworze królewskim Kasia spodobała się królowej Bonie. Na jej prośbę Barbara Kamieniecka podarowała Kasię królowej, która kilka lat później wydała ją za mąż za karła imieniem Kornel. Oboje Bona podarowała królowi Hiszpanii Karolowi V. Kasia tak bardzo tęskniła za rodzinnymi stronami, że z tęsknoty umarła. Barbara Kamienicka nic nie wiedziała o śmierci Kasi i pewnego wieczoru zauważyła ją siedzącą przed kominkiem, tak jak to kiedyś bywało. Kiedy do niej podeszła, duch zniknął. Odtąd duch Kasi wciąż odwiedza odrzykoński zamek...
Niedaleko zamku znajduje się również rezerwat geologiczny "Prządki" w którym znajdują się fantazyjnie ukształtowane skały. Według legend są to panny dworskie z kamienieckiego zamku przemienione w kamień za karę, że przędły w świąteczny dzień...




08.2016


Na podstawie stron internetowych: Zamek Kamieniec w Wikipedii oraz www.zamkiobronne.pl - zamek w Odrzykoniu oraz książki Jerzego Sobczaka Duchy w polskich zabytkach, Sport i Turystyka - Muza SA 2011.



Aktualizacja 23.08.2016






Zamek w Odrzykoniu

Zamek w Odrzykoniu

Zamek w Odrzykoniu

Zamek w Odrzykoniu

Zamek w Odrzykoniu

Zamek w Odrzykoniu

Zamek w Odrzykoniu

Zamek w Odrzykoniu

Wszystkie zdjęcia wykonane aparatem Panasonic Lumix DMC-FZ300





Strona zamku Kamieniec
Zamek Kamieniec w Wikipedii
Zamki.res.pl - Odrzykoń
Zamkiobronne.pl - Odrzykoń