| Strona główna Galeria zdjęć |
|
Zespół pałacowo-parkowy w Dobrzycy powstał w latach 1795-1799 staraniem
Augustyna Gorzeńskiego,
posła na sejm, adiutanta króla Stanisława Augusta Poniatowskiego i generała wojsk polskich, który brał
czynny udział w uchwalaniu Konstytucji 3 Maja. Prace realizowano według projektu
Aleksandra Zawadzkiego,
czołowego architekta epoki klasycyzmu, który był również projektantem
pałacu w Śmiełowie. Ze
względu na związki Augustyna Gorzeńskiego z masonerią architektura pałacu i parku nawiązuje do symboliki masońskiej.
W skład zespołu wchodzi -
Zbudowany na planie litery "L" o dwóch nierównej wielkości skrzydłach, w kształcie przypominającym
węgielnicę masońską (przyrząd do wyznaczania kąta prostego). Wejście do pałacu zdobi czterokolumnowy portyk z
cytatem z Horacego "Ille terrarum mihi praeter omnes angulus ridet", co tłumaczy się jako - ten zakątek na ziemi
milszy mi ponad wszystko. Parter pałacu zajmowały sala jadalna, kredens, biblioteka, gabinet, salonik, sypialnia
i garderoba. Na piętro prowadzi okazała klatka schodowa z podestem w połowie, ozdobiona iluzjonistycznie namalowanym
prześwitem pomiędzy toskańskimi kolumnami przedstawiającym pejzaż
(fot.).
Pomieszczenia na piętrze to: salon, sala balowa
(fot.),
gabinet konferencyjny, biblioteka (palarnia), gabinet, sala egipska, sypialnia i garderoba. Wnętrza
(fot.)
(fot.)
(fot.)
ozdobione były wspaniałymi dekoracjami malarskimi (m.in. iluzjonistycznymi malowidłami ściennymi),
których twórcami byli Antoni Smuglewicz (długoletni scenograf w teatrze Wojciecha Bogusławskiego) i Robert Stankiewicz.
Pokoje ogrzewane były piecami
(fot.),
a sale reprezentacyjne kominkami.
Powstał równolegle z pałacem u zbiegu dwóch nurtów rzeczki Patoki. Był jednym z pierwszych w Wielkopolsce
parków krajobrazowych. Powierzchnia parku wynosiła około 16 ha (obecnie 10) i miał on charakter ogrodu
angielskiego z cechami ogrodu romantycznego z dwoma stawami
(fot.)
(fot.).
Charakteryzował się m.in. asymetrycznym układem ścieżek, alejami i polanami z rozrzuconymi grupami
drzew. Do dziś zachował się układ trzech osi widokowych ściśle powiązanych z pałacem i parkowymi
budowlami - panteonem, monopterem czy grotą
(fot.).
W parku rosło około 120 gatunków drzew i krzewów, w większości gatunków iglastych (obecnie pozostało 40 gatunków,
w tym kilkanaście drzew mających status pomników przyrody). Najbardziej cenny jest, posadzony przez Augustyna
Gorzeńskiego w roku 1791 dla uczczenia uchwalenia Konstutucji 3 Maja, platan o obwodzie pnia około 10 m.
Platan jest największym drzewem tego gatunku w Polsce i jednym z największych w Europie. Rośnie tu również
najstarszy w Polsce paklon, czyli klon polny, liczący ponad 300 lat.
W parku powstało kilka różnych budowli -
Ośmiokolumnowy na planie koła, zbudowany na sztucznej wyspie na jednym ze stawów
(fot.).
Na wyspę można dostać się przechodząc przez rzymski mostek
(fot.)
Zbudowany na wzór rzymskiego, pełnił rolę sali zebrań loży masońskiej
(fot.)
Przykryta tak zwanym dachem krakowskim
(fot.)
Obok groty, nad brzegiem stawu, leży kamienna rzeźba kobiety obejmującej wysokie naczynie. Według legendy jest to
dziewczyna, która ukradła kielich z tutejszego kościoła. Pod grotą, z której biegł podziemny korytarz do pobliskiego
Koźmina, umówiła się na schadzkę ze swoim kochankiem. Niestety, chłopak na randkę nie przyszedł, a ona czekała
tak długo, aż skamieniała...
(fot.)
W parku znajduje się także tajemnicza górka, zwana ślimaczą lub mysią
(fot.).
Po śmierci Augustyna Gorzeńskiego w 1816 roku, który zmarł nie pozostawiając żadnego potomka, majątek przeszedł w ręce
syna jego siostry Korduli Turno z Gorzeńskich, generała Kazimierza Turno, herbu Trzy Kotwice. Po jego śmierci w
1817 roku dobra przejął jego małoletni syn, Jan Napoleon Turno.
W 1837 roku rezydencję w Dobrzycy kupił baron Friedrich Heinrich Ernst von Kottwitz dla swojej córki Fryderyki, a w roku 1866 Dobrzycę przejął Arthur Bandelow (syn Fryderyki i Loisa, wnuk barona Kottwitz'a). Kolejnym właścicielem został w 1890 roku hrabia Zygmunt Stanisław Czarnecki herbu Prus III z Ruska. W roku 1922 majątek dobrzycki przejął jego syn, Stefan, który zmarł w 1945 roku w sowieckim łagrze na Kołymie. W roku 1939 Niemcy wykorzystywali Dobrzycę jako punkt zborny dla wysiedlanych do Generalnego Gubernatorstwa ziemian i inteligencji wielkopolskiej. Po II wojnie światowej pałac wielokrotnie zmieniał użytkowników i niestety niszczał. W latach 1946-47 stał pusty, a następnie urządzono tam magazyn zboża. Od roku 1952 działał tam Dom Kultury i Biblioteka Gminna. W latach 1955-1962 w pałacu mieściła się siedziba dyrekcji Fabryki Obuwia, w 1961 roku w sali na parterze umieszczono Klub PTTK, a w latach 1962-1971 gościła w pałacu szkoła podstawowa. Od roku 1988 pusty pałac przejęło Muzeum Narodowe w Poznaniu. Od końca lat 90-tych ubiegłego wieku do roku 2004 w pałacu przeprowadzono zakrojone na szeroką skalę prace konserwatorskie, dzięki czemu pałac odzyskał dawny blask. Odzyskano pełną dekorację malarską obejmującą wszystkie pomieszczenia, możemy więc podziwiać zespół malowideł wykonanych przez Franciszka i Antoniego Smuglewiczów, polichromie Roberta Stankiewicza oraz dekoracje sztukateryjne Michała Ceptowskiego. W roku 2006 zakończono rewaloryzację parku otaczającego pałac. Środki finansowe potrzebne ne ten cel uzyskano z funduszy Unii Europejskiej, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz samorządu wojewódzkiego. Obecnie (od 2009 roku) w pałacu mieści się Muzeum Ziemiaństwa, instytucja kultury samorządu województwa wielkopolskiego. Wstęp do pałacu jest płatny. Dobrzyca to wieś gminna o charakterze miejskim (ponad 3000 mieszkańców), położona w powiecie pleszewskim, województwie wielkopolskim. Leży 17 km na południowy-wschód od Jarocina i 12 km na południowy-zachód od Pleszewa.
11.2012 Na podstawie stron internetowych: Muzeum Ziemiaństwa w Dobrzycy oraz Pałac w Dobrzycy w Wikipedii. Aktualizacja 17.11.2012 |
Wszystkie zdjęcia wykonane aparatem Panasonic Lumix DMC-FZ38
|
